Newsletter Nr. 5 Mai 2020

Rundbrief Nr. 5/2020, im Mai 2020

Liebe Plattschwätzerinnen und Plattschwätzer,

im Rundbrief Nr. 3/2020 von Anfang April konntet Ihr Euch an „Dä moderne Erlkönesch“ von Inge Baron-Ene erfreuen.

Der „Förderverein für Ehrenamt und Kultur“ der Verbandsgemeinde Traben-Trarbach ist Mitglied der Mundart-Initiative und deren Vorsitzender, Bürgermeister Marcus Heintel, leitet unsere Rundbriefe freundlicher Weise an die Mitglieder seines Vereins weiter. Ein Mitglied,, aus Sachsen stammend und jetzt wohnhaft in Enkirch, fragte bei mir an, ob es weitere „Erlkönige“ in Mundart gäbe. Mir war keine weitere Version in Moselfränkisch bekannt. Deshalb setzte ich mich hin und reimte eine Geschichte in der zwar kein Erlkönig vorkommt, aber ein Problem vieler unserer Mitbürger beschrieben wird. Aber zunächst der „sächsische Erlkönig“:

Dr Erlgeenich

Ä Babba, där reidet mit Gustav, sein Sohn,
Seit anderthalb Schtunden dorchs Rosendal schon,
Dr Doktor, der hatn Bewäächung empfohln,

Die will sich dr Alde nu jede Nacht holn.

Sei Gleener wärd ängstlich un meent:“Gugge da
Dr Erlgeener schbukt, au – jez gommdr mr nah!“
„Äja, dummes Gind“, schbricht dr Babba un lacht,
„Wär hat dich uff so ä Gescheeche gebracht?“

„Ich sähn ganz deitlich, dort feixtr im Busche,
Un’s Mondlicht, das fäältn genau uff de Gusche!“
„Ich weeß gar nich, Gustav, was du heite hast,
Das is weiter nischt wie ä schimmlicher Ast.“

„Nee, nee gannst mrsch gloom, ‘s ist ä Gärl und drhinter
Schwähm seine Dechter, Verbibbch, sind das Ginder!
De Niedlichste winkt mitn Schnubbduch un lacht,
Ach Babba, is das änne gomische Nacht!“

Dr Alde wärd ärcherlich, reidet wie dumm
Un meent zu sein Jung: “Gugg dich bloß nich mähr um!
De schteckst een ja dadsächlich an mit dein Bleedsinn.
Wie gann bloß ä neinjährches Gind so verdreht sin!“

Un doller noch reidet dr Babba drufflos,
Wild fliechen de Fätzen von Ärde und Moos,
Dr Gaul schasuft wie närrsch, fackt die Mähne gen Himmel
Un denkt: Was mei Reider is, där hat ä Fimmel! –

Na endlich da landense, ‚s wärd schon bald hälle,
Dr Alde greift hinter sich – läär is de Schtelle.
Da brilltr und grazt sich drbei hintern Ohrn:
„So `s richtch, jetz habbch Gustaven glickllich verlorn!“

Dä annere Erlkönig  (in St. Aldegunder Mundart)

Wer joggt do su spät be Noocht un Gewitter,

datt  es die  Maria met ihrem Pitter.

Die zwä honn ze vill Speck of de Knoche,

denn die Maria däät vill ze goat koche.

Dä Pitter moost sich all Noos lang näije Bockse kauwe,

Ä hott gemäant, die aale dären irjendwie ennlauwe

Awwer die Wooch hot wat anneres gesoat,

Maria meckert, awwer see es och net zoat.

Och Maria woa moal zoat unn schlank,

Unn hat ganz enge Kläadcha em Schrank

Dat hot sich geännert – se ess richtisch well,

häit broocht se doch tatsächlich 2 x XL

Deshalb hon die Zwäa sich virgenumme

off a anner Gewicht runner ze kumme.

Müsli essen se, un net Rührei met Speck

unn hoffen, domet gäat vill von dem Iwwergewicht weg.

Vill Bewäjung hott ma inne geroare,

un weg met dem fette Schwäinebroare

Un Pizza kimmt nimmi of de Desch,

dafir gerret öfter moal Fesch.

Suu lauwen die Zwäa jere Daach dorch de Wald,

egal off et warm es orrer kalt.

Zehn Kilo hott schu jerer oofgeholl

Unn die Ääsch von dänne Bockse säin nimmi voll.

Unn da honn se noch wat Wichtijes entdeckt,

Datt Bedürfnis no Sex es ganz fresch offgeweckt.

Und dobee gänn och Kalorie verbrannt,

Heiße Liebe – gett su wat genannt.

Häit nennt ma dat Win-Win-Situation,

un alle zwäa honn wat davon.

Alle erret zor Nachahmung empfohle,

wenn a poar Pinncha runner solle.

Nach so vielen Reimen kam die Idee, auf unserer Homepage eine Spalte „Mir dichten en Platt“ einzurichten. Hier ein Beitrag:

Corona Pandemie.

Lo es joo ewäile ebbes ousgebroch,

datt erinnert onnen sintflutartije Flooch.

Die ganz Menschheit gett em Ousgang beschrängt

unn ewäile nur noch dahaam en de veer Wänn erimm hängt.

Kaaner well dä Corona Virus honn

unn mier Aahle wäre omm schlemmsde dronn.

Mir solle omm besde gornemie off de Strooße

unn solle uus von Jingere vasorje looße.

Nemmie nächsder wie off 2 Meeder bäinanner stiehn

unn off kaane Fall mie maije giehn.

En jeeler Zäilung kammer lääse,

ma dörft datt gründlisch Hänn wäsche net vagäse,

damed dä Virus, wie ma sääht,

besonders bäi uus Aahle kei Onpack greht.

Eeh äisch ewäile fier die Dier wel gieh,

ääsen äisch dereescht emool en Knoweloch-Zieh,

dann weiß äisch datt noohheer ganz bestimmt,

kaane nägsder wie 2 Meder onn mäisch kimmt.

Wäile hoffenisch, datt mir all die Corona Pandemie,

ob jung oder alt gesund iiwerstieh.

Wenn die Vierschrifte engehall gänn en jeelem Hous,

dann es et med dämm Virus bestemt och flott ous.

Unn gänn dann en China kei Flelermäis mie gääs,

dann woohr datt en einmalisch Pandemie gewääß

unn die Welt hot hoffentlisch geliert,

wat rischtisch es unn watt vakiert.

2020 get ganz sescher, e valore Joohr,

donooh hoffe mer, get alles widder wie et emohl woohr,

mier hädde all iiewerläft, joo dat wär schiien

unn mir kinnde endlisch widder nächsder beinanner giiehn.

Peter Stork, Kaimt

Die Leute von Eifel, Mosel und Hunsrück

In unserem Rundbrief Nr. 4 ist das Gedicht „Erschaffung des Menschen“ - hier von Hunsrück, Eifel und Mosel, beschrieben. Den Text, der aus dem lesenswerten Buch von Alfons Krisam „Deutschland und die Moselaner“, Erstauflage 1980, stammt, hatte Günther Bretz eingesandt.

In seinem Buch beschreibt Alfons Krisam auf den ersten Seiten die Vielfalt der Herkunft der Moselaner. Vor mehr als zehn Jahren hatte ich hierzu die Geschichte „Ebbes iwwer die Musseler“ verfasst und auf einem Mundart-Nachmittag in St.Aldegund vorgetragen. Hier ein Ausschnitt, der die  „edle Mischung Moselaner“ beschreibt:

Wohl schuu etliche dousend Joar,

gerret Musseler, dat es woa.

wie dä Herrgott die Musseler hott gemaach,

hott ä sich schu wat bee gedoocht.

Noo dänne Germane koome die Kelte,

dat woaren secherlich net nur Helde.

se honn deetliche Spure hennerloas,

mannich Heiligtum und mannisch Stroaß

A Beespill ess dä Martberg iwwer Koarde,

die Römer kunnden et net erwoade,

auf dem Mons Martis off dänne Spure von de Kelte,

sich als näije Hääre oo ze melde.

Die Römer und die Kelte-Fraue,

honn zesomme gelooch in ihre Kaue,

datt Ergebnis, eesch soon et frank und free,

datt moos dä häitije Musseler see.

Spärer koomen noch die Franzuse,

die wollten och met dänne Musselmädcher schmuse.

Suu es enn edle Mischung entstann

die echte Musseler, Frau und Mann.

Die Hunsricker   von Liesel Franz +

Die Hunsrickleit beschreiwe                          Se loose sich nit zahle

dat is garnit so leicht                                      jed klee Gefällichkeet

ein jeder hot sei eie                                        besonne, dun nit prahle

Gesicht dat nemmest gleicht                        sin von Bestännichkeet

Sinnn witzich, sin nit zwerrich                       Se feiere ger Feste

sin sparsam un nit faul                                  groß Freindschaft is dann do,

halle nit hinnerm Berrich,                              se biere nur vom Beste,

und schwetze derr nit no’m Maul                  gespart wird hinneno

Se dun nit leicht deich riehme,                      Se fahre oach in Urlaub

giehn derr nit em de Bart                               dat hon se ierscht geliert,

se giehn nit gere liehne,                                 im Sport-, Gesangvereine,

die Granze were gewahrt                              do sin se angaschiert

Se traue nit dem Naue,                                 Awwer in Kerchesache

un giehn met keener Herd,                           do halln se sich zerick,

doch dun se derr mol traue.                          losse de Parre mache,

tran se mit dir die Beerd                                            doch halen sen im Blick

                                                                       Wat eich lo so benenne

                                                                       dat kann nur Stickwerk sin,

                                                                       mer liert se richdich kenne,

                                                                       läßt merr sich mir-ren en.

Redensarten – Fortsetzung

Äanem ebbes off die Noos bänne                            Jemand verarschen.

Datt machen eesch oos der Lamäng                       Das mache ich mit Leichtigkeit

Dat schood dir neest                                                 Das bist Du selbst schuld

Dä Däiwel scheeßt of käne kläane Hauf                  Wer schon viel hat bekomt noch mehr

Dä hott äane kläwwe                                                Der ist ganz schön angeheitert

Dä hott äane hutsche                                                - dito –

Dä läaft newwer der Kapp                                        Der ist nicht klar im Kopf

Dä well met dänne Gruuße pisse                             Das ist ein Angeber

Dä ess mir net katzegroo                                          Dem traue ich nicht

Dä ess mir net ganz kouscha                                   Der ist mir suspekt

Dä kimmt wii oos dem Wäänsche                            Der ist unordentlich gekleideit, unsauber